Hoe ga je om met conflicten? Welke stappen kun je zetten in je streven naar vrede? Hoe voorkom je polarisatie? Laten we focussen op een middenweg of een ander soort weg, op dat wat we met elkaar gemeen hebben. Laten we ons inleven in de ander en oprecht geïnteresseerd luisteren.
Laatst had mijn vrouw een gesprek over het boek Warmtefort. Marieke Lucas Rijneveld schrijft in dat boek over ‘kleine goedheid’. Met kleine goedheid maken mensen duidelijk dat ze je zien en waarderen, dat je er echt mag zijn. Het gesprek ging over de keuze om blijken van kleine goedheid aan anderen te betonen. Verbaasd vroeg haar gesprekspartner: ‘Is dat dan een keuze?’ Daar kies je niet voor, dat doe je gewoon, vond ze. En inderdaad, zo kennen wij haar: een stralende lach voor een kind, een bemoedigend klopje op je arm, een welgemeende knuffel, een hartelijk gesprek met een eenzame oudere, een kaartje voor een zieke. Het zit in haar en verschijnt als vanzelf.
‘En het Russische leger … zij moorden gewoon door’ schreef ik onlangs boven een LinkedIn-post over mijn ervaringen die week. Ik hielp een brugklasser met wiskunde en oefende met een meisje uit groep 4 haar boekbespreking. Ik speelde met een gevlucht jongetje uit Oekraïne, terwijl zijn moeder een luisterend oor vond bij een multiculturele vrouwengroep in het gebouw van het Apostolisch Genootschap in Delft. Ik zette vrijwilligers in het zonnetje en gaf een interview over polarisatie. Tegelijkertijd kwam de ene na de andere verschrikking aan het licht in Oekraïne: dode lichamen op straat, een omgekomen oorlogsverslaggever, reeksen aanvallen op zorginstellingen, raketten op een met vluchtelingen volgepakt treinstation. Ik sloot mijn LinkedIn-post af met: ‘Alles wat je doet om de wereld wat beter te maken lijkt futiel, volslagen zinloos. Wat zijn wij voor soort? Heeft iemand nog een beetje hoop?’
Het is oorlog in Oekraïne. Poetins ‘vredesmissie’ heeft in korte tijd tot talloze doden en gewonden geleid. Ruim twee miljoen Oekraïners zijn de levensgevaarlijke omstandigheden van hun land al ontvlucht. Gebouwen worden opgeblazen en de Russische president heeft zelfs met de inzet van kernwapens gedreigd. Het zijn acties en provocaties die vrijwel unaniem worden veroordeeld.
In zijn fascinerend essay Het grote wereldtoneel stelt Philipp Blom dat mensen elkaar en zichzelf verhalen vertellen om de wereld te duiden. En dat ze op basis van die verhalen hun leven inrichten. In tijden van intense veranderingen komen de bestaande verhalen onder druk. Ze voldoen niet meer en niemand weet nog nieuwe verhalen te schrijven. Allerlei kiemen van nieuwe verhalen ontspruiten en gaan de strijd met elkaar aan om tot wasdom te komen op het wereldtoneel. De uitkomst is ongewis en het roept onzekerheid, verwarring, polarisatie en conflict op. Daartussen klinkt soms fluisterend een verhaal van iets voor een ander over hebben, van iets doen voor de samenleving. Dat verhaal is oud. Mensen zetten zich al millennia onbaatzuchtig in voor anderen.
Op allerlei plaatsen pakken burgers als vrijwilliger taken op die de overheid afstoot. Drie vrijwilligers die een buurtspeeltuin in Delft beheren, vertellen dat de gemeente in 2011 besloot het oude buurthuis in de wijk af te breken. "Alles is toen, onaangekondigd, gesloopt en afgevoerd, zelfs de biljarttafel was verdwenen. We zijn toen de hele buurt door gegaan om geld op te halen en in 2012 is er een stichting opgericht.” Dat geld is gebruikt voor speeltoestellen en groen.
De afgelopen drie jaar ging ik op zoek naar vrijwilligers in Delft. Ik schoof onder andere aan bij een koffiegroep in een buurthuis, ging langs in een pakhuis waar tweedehands spullen verkocht werden voor het goede doel, sprak een vrouw afkomstig uit Sudan die voorlichting geeft over geweld tegen vrouwen. Ik kwam in hele andere werelden dan die van mij. En al die inspirerende, betrokken mensen gaven mij energie. Ik ervaarde uit de eerste hand hoe vrijwilligerswerk verbindt.
In een park in een buitenwijk van Delft staat het ‘Buurtkippenhok’. Als ik arriveer zijn er twee jongens met het syndroom van Down aan het werk. De een veegt het hok aan. De ander verkoopt eieren aan een opa uit de buurt, die langskomt met zijn kleindochter. Ik heb een afspraak met coördinator Gé. Gé doet mee met een project van Platform Delftse Bruggen. Hij is een van de vijftig vrijwilligers die de afgelopen drie jaar maandelijks in het plaatselijk nieuwsblad stonden met een interview.
Twee ouders kijken met diep geëmotioneerde gezichten hoe een druppel water het voorhoofd van hun baby beroert. Een doop tijdens een zondag in de adventtijd, de opmaat naar Kerst. De voorganger kan haar ontroering net genoeg beheersen om verder te spreken. Familieleden hebben tranen in de ogen en ook andere aanwezigen, waaronder ik, worden bewogen door deze gebeurtenis.
Psycholoog en schrijver Myrthe van Gestel laat helder zien hoe discriminerend gedrag een discrepantie oproept met je zelfbeeld en voortkomt uit diep verweven onderdrukking in onze maatschappij. Maar dat hoeft niet zo te blijven, stelt zij. We kunnen kritisch naar onszelf kijken en ons afvragen of wij dat gedrag nog willen voortzetten. Ik stel voor deze handschoen op te pakken en concrete ervaringen te delen waarin we met onszelf geconfronteerd werden. Zo kunnen we van elkaar leren. Ik begin graag bij mijn eigen gedrag.
Hoogleraar Frits de Lange schreef op de website NieuwWij een artikel over ego-spiritualiteit, “een vorm van geestelijk narcisme, waarin er voor anderen ten diepste geen plaats is.” Ook stelde De Lange dat we deze gezondheidscrisis alleen doorkomen als we ons aan de coronamaatregelen houden en ons laten vaccineren, waarna hem een ‘fundamentalistische’ opvatting aangewreven werd. Het is daarom hoog tijd dat we scherp gaan zien wat de blinde vlekken zijn van mensen die de gevaren van het coronavirus wegwuiven.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
