In waardigheid ligt de verbinding

Een natie tot op het bot verdeeld. Bestorming van het Amerikaanse parlement door mensen die jarenlang misleid zijn door leugens in het land dat zichzelf ziet als het baken van democratie. De wereld kijkt in ontzetting toe. De NOS die stickers van hun auto’s haalt, pannendrummers bij de Hofvijver. Het roept de vraag op in hoeverre de VS ook ons voorland is. En wat we kunnen doen om dat te voorkomen.

Maatschappelijke tegenstellingen in de VS komen ergens vandaan. Door automatisering verloren de afgelopen decennia veel werknemers hun baan. Winkels verdwenen en de waarde van hun huizen kelderde. Hele gebieden raakten in verval. Mensen zagen de elite zich schaamteloos verrijken, terwijl zij geen werk hadden of met twee banen nog nauwelijks rond konden komen. Of ze werkten in een distributiecentrum waar ze gratis pijnstillers kregen om het werk dragelijk te houden.

In een samenleving waar armoede vaak geassocieerd wordt met persoonlijke mislukking, verliezen mensen dan hun zelfvertrouwen. Ze voelen zich minderwaardig omdat ze geen zinvolle maatschappelijke bijdrage meer leveren. Of anderen krijgen de schuld. Wanhoop en boosheid stapelen zich op. Wanhoop uit zich in hogere sterfte aan alcohol, drugs, zelfdoding en overgewicht. Boosheid richt zich op de elite of op zondebokken: mensen die het minstens net zo moeilijk hebben zo niet moeilijker, maar die als anders gezien worden. Op immigranten of zwarte mensen bijvoorbeeld.

Verlies van waardigheid vormt een voedingsbodem voor leiderschap waarin populisme en demagogie hoogtij vieren en feiten ontkend of verdraaid worden. En waar of niet, mensen voelen zich gehoord, gezien en vertegenwoordigd.

Roep om waardigheid

Ook Nederland heeft te maken met scherpere sociale tegenstellingen en polarisatie. Al is hier de inkomensongelijkheid kleiner en zijn het sociale vangnet en de zorg onvergelijkbaar met die in de VS. Bovendien is ons politiek systeem veel diverser dan het Amerikaanse tweepartijenstelsel. Toch komt ook hier de waardigheid van mensen in het gedrang. Denk maar aan de slachtoffers van de Toeslagenaffaire. Of aan die vrouw met een bijstandsuitkering die 7000 euro moest terugbetalen omdat haar moeder boodschappen voor haar deed. En al die anderen in vergelijkbare situaties.

Het is hoog tijd voor een sterker geluid van verbinding uit de samenleving. Waar we ook vandaan komen, hoe rijk of arm we ook zijn, ieder mens verlangt naar erkenning en waardigheid. We willen gezien worden, erbij horen. Vanuit allerlei richtingen, zelfs van economen, klinkt de roep om meer waardigheid. Maar hoe doe je dat: waardigheid in praktijk brengen in een pluriforme samenleving? Bas Heijne pleit ervoor om de veiligheid van onze eigen overtuigingen en onze vertrouwde wereld te verlaten en de wereld van de ander op te zoeken. Dan groeit de verbinding.

Vertel het verhaal van verbinding

Voorbeelden kunnen ons inspireren om met vertrouwen de wereld van de ander in te gaan. In Amsterdam Zuid-Oost weten mensen met allerlei achtergronden elkaar te vinden. Van een lerares op een basisschool zie je de betrokkenheid en warmte stromen naar alle kinderen in haar klas, van welke afkomst dan ook. Als de kinderen hun spullen komen ophalen om thuis verder te leren in de lockdown zie je ze een voor een aarzelen. Ze mogen de juf geen knuffel meer geven. Een vluchteling uit Azerbeidzjaan richt in Nederland een groep Wereldparels op, vrouwen met een grote diversiteit aan achtergronden die elkaar wekelijks ontmoeten. Ga zo maar door, er zijn zo veel voorbeelden.

Het is tijd om elkaar en onszelf als burger, kiezer en politicus het verhaal van verbinding te vertellen. Laten we voorbeelden met elkaar te delen en elkaar groot te maken. Laten we waardigheid vooropstellen, omdat iedereen erbij hoort in ons land.

George Gelauff
George Gelauff

George Gelauff is opiniemaker bij het Apostolisch Genootschap. Hij studeerde econometrie, promoveerde in de economie en is het grootste deel van zijn loopbaan werkzaam geweest bij de Rijksoverheid op het grensvlak van kennis en beleid. Hij is als vrijwilliger ook actief in Delft als mede-initiator van Platform Delftse Bruggen dat werkt aan sociale cohesie.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Op de hoogte blijven?

Abonneer je en je ontvangt een seintje bij elk nieuw artikel.


Loading