We leven in een wereld vol conflict, oorlog en onvrede. Welke levenshouding helpt jezelf, anderen, en de wereld in de richting van duurzame vrede te bewegen? Hoe voorkom je polarisatie? Laten we focussen op een ‘middenweg’ of een ander soort weg, waarbij we onze eigen waarneming durven bevragen op blinde vlekken. En laten we steeds proberen om de ander te zien zoals hij/zij/hen werkelijk is.
Een natie tot op het bot verdeeld. Bestorming van het Amerikaanse parlement door mensen die jarenlang misleid zijn door leugens in het land dat zichzelf ziet als het baken van democratie. De wereld kijkt in ontzetting toe. De NOS die stickers van hun auto’s haalt, pannendrummers bij de Hofvijver. Het roept de vraag op in hoeverre de VS ook ons voorland is. En wat we kunnen doen om dat te voorkomen.
Wie had vorig jaar gedacht dat 2020 zo’n adem-benemend jaar zou worden? Een overweldigend en indrukwekkend jaar, maar ook een schokkend en verstikkend jaar waarin velen hun adem zouden verliezen. Kunnen we iets van dit jaar opsteken?
Opnieuw schokken aanslagen van radicale aanhangers van de islam Europa. Een leraar in Nederland moet onderduiken door bedreigingen over een cartoon die al vijf jaar in de klas hangt. Ik denk aan al die eerdere aanslagen in Europa en op zoveel andere plaatsen in de wereld. Het kan niet en het mag niet.
Hoe kunnen mensen ooit vreedzaam samenleven? Een cruciale vraag die ook dit jaar centraal staat in de Vredesweek. Een lastige vraag bovendien, want hoe te beginnen wanneer er zoveel misgaat in de wereld? Daarvoor is een vreedzame houding nodig, moed der vrede. Een attitude gericht op het doorbreken van de vicieuze cirkel van geweld, opdat een vreedzame wereld dichterbij komt.
Na de dood van George Floyd gaat er een schokgolf door de wereld. Ook in veel Nederlandse steden worden antiracisme demonstraties gehouden. Midden in de zomer laait de discussie weer op over Zwarte Piet als symbool van racisme. Als ik me afvraag hoe ik daar nu over denk, zie ik een hele groep dansende en zingende Pieten voor me met gezichten in alle kleuren van de regenboog. Hoe is mijn Zwarte Piet zo verkleurd?
Ook in Nederland bestaat een enorme blinde vlek voor de koloniale geschiedenis die nog altijd in het heden – en in onszelf – doorwerkt. Het is niet de racistische leuzen scheldende enkeling die hoofdzakelijk het probleem is – wijzelf maken onderdeel uit van het culturele probleem dat racisme heet.
Maandag was het precies vijfenzeventig jaar geleden dat het Sovjetleger vernietigingskamp Auschwitz bevrijdde, en werden de slachtoffers van de Holocaust en andere genocides herdacht.
‘Vrede verbindt over grenzen’ is het thema van de komende Vredesweek. Met duizenden mensen onderstrepen we ons verlangen naar vrede. We nemen deel aan vredeslopen, dialoogtafels en lezingen. Maar we vergeten vaak de digitale wereld.
Het racismedebat is de afgelopen jaren flink opgelaaid. Zo’n fundamentele discussie tijdens de huidige Vredesweek ‘beslechten’ is een onmogelijke opgave, aangezien het over wezenlijke issues gaat. Maar kunnen onze omgangsvormen niet beter?
Pas wanneer vrede niet als vanzelfsprekend wordt beschouwd, ontstaat de vonk er daadwerkelijk aan te werken. Vrede spreekt nooit ‘vanzelf’; er zal over gesproken en naar gehandeld moeten worden.
